شما هم حتما کودکان یا حتی بزرگسالانی را دیده‌اید که ناخن‌های خود را می‌خورند و شاید این کار را بهتر از هر کار دیگری انجام بدهند. یک لحظه از خوردن ناخن‌های خود دست برنمی‌دارند، چه در یک همایش علمی نشسته باشند و چه در مصاحبه شغلی حضور داشته باشند.

جویدن ناخن‌ها نوعی رفتار وسواسی است که خیلی‌ها ناخواسته و بدون اطلاع انجامش می‌دهند و گاهی همین رفتار به ظاهر ساده، به مشکلی جدی تبدیل می‌شود. این رفتار وسواسی بیشتر به دلایل مختلفی بروز می‌کند؛ به‌عنوان مثال، استرس، خستگی، احساس ناکامی، اضطراب و تنهایی ازجمله معمول‌ترین دلایلی هستند که باعث ناخن جویدن می‌شوند. از نظر روان‌شناختی هم ابتلا به بعضی مشکلات مثل اختلال وسواس فکری ـ عملی،اختلال تمرکزی بیش‌فعالی، اختلالات اضطرابی یا شب ادراری می‌تواند زمینه جویدن ناخن را فراهم کند.

پیامدهای جویدن ناخن

جویدن ناخن عوارض جسمی و عاطفی زیادی را به همراه دارد. قرمزی و زخم شدن اطراف پوست ناخن‌ها می‌تواند باعث خونریزی و عفونت شود و جدا از خود ناخن، به دندان‌ها و حتی لثه‌ها هم آسیب می‌رساند. ظاهر ناخن جویدن هم خوشایند نیست و می‌تواند اضطراب درونی فرد را در دید عموم قرار دهد بنابراین، از نظر اجتماعی قابل قبول نیست و روی اطرافیان تاثیر منفی می‌گذارد. گاهی باکتری‌ها و ویروس‌ها از انگشتان دست به صورت و دهان منتقل می‌شود و افراد را در معرض ابتلا به عفونت‌های مختلف قرار می‌دهد. جویدن ناخن علاوه بر این‌که به دندان‌ها آسیب می‌رساند، باعث کج شدن و از ردیف خارج شدن آنها هم می‌شود.

زمینه‌های مستعد‌کننده

بررسی‌های گسترده نشان می‌دهد بعضی زمینه‌ها و عوامل، شرایط را برای بروز رفتارهایی از قبیل جویدن ناخن فراهم می‌کند و باعث می‌شود بعضی‌ها بیشتر به سمت آن گرایش پیدا کنند. حالات روحی خاص از قبیل احساس خستگی، عصبانیت، احساس گناه، کج‌خلقی و اضطراب از این موارد هستند. قرار گرفتن در معرض این احساسات می‌تواند زمینه را برایجویدن ناخن فراهم کند، ولی معمولا افراد در شرایط آرام روحی سراغ جویدن ناخن نمی‌روند. محققان بر این باورند که جویدن ناخن به خودی خود عمل مضری نیست، ولی چنانچه در فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد کند، می‌تواند به‌عنوان یک اختلال رفتاری و عادتی شناخته شود. در این میان، بسیاری از افراد به دلیل استرس و خستگی مفرط دست به این کار می‌زنند و معتقدند این کار استرس و اضطراب آنها را کاهش می‌دهد.

 پزشکان معتقدند، جویدن ناخن در چنین شرایطی باعث مشغول شدن بخشی از بدن می‌شود و در نتیجه تمرکز ذهنی تا حدی از موضوع استرس‌آور برداشته می‌شود. هرچند خستگی و احساس تنهایی از دیگر محرک‌ها برای شروع این عادت است، ولی محققان بر این باورند که بخشی از این عادت به ژنتیک افراد بازمی‌گردد. مطالعات حاکی از آن است که گاهی جویدن ناخن ممکن است علامت نوعی بیماری روانی مثل اختلال وسواس فکری ـ عملی باشد. افرادی که به طور مرتب و وسواس‌گونه دست‌های خود را در طول روز می‌شویند یا مدام نگران قفل نبودن در منزل یا رفتارهایی از این نوع هستند، بیش از بقیه به جویدن ناخن رو می‌آورند. علاوه بر این کودکانی که از اختلال بیش‌فعالی و عدم تمرکز، اختلال اضطراب جدایی یا شب بیداری رنج می‌برند، بیشتر به ناخن جویدن تمایل دارند.

ترک عادت موجب مرض نیست

ترک عادت جویدن ناخن کمی سخت است و معمولا درمان‌های مختلفی برای این مشکل وجود دارد. یکی از این درمان‌ها، درمان‌های رفتاری است که طی آن، یک رفتار خاص جایگزین این عادت می‌شود. در روش دیگر، پزشک با تمرکز روی عواملی که باعث بروز این رفتار نادرست شده، سعی در درمان آن دارد. بسیاری از درمان‌های رفتاری بر پایه درمان‌های شناختی صورت می‌گیرد و افکار و رفتارهای فردی برای تغییر رفتارهای درست قرار می‌گیرند. یکی از نگرانی‌های والدین در مورد کودکانی است که عادت به جویدن ناخن ‌هایشان دارند. به طور معمول، کودکان بعد از چند سال این عادت را ترک می‌کنند و مشکلی برای آنها به وجود نمی‌آید مگر در موارد کمی که باید با مراجعه به پزشک و انجام راهکارهای مختلف مانع از ادامه آن شد. مشکل اصلی، نوجوانان و افراد بالغی هستند که ناخن‌هایشان را می‌جوند. یکی از راه‌های مقابله با ناخن جویدن استفاده از بانداژهای چسبی روی انگشت‌هاست. افراد می‌توانند باندها را هر روز عوض کنند و آن را به مرور برای هر کدام از انگشت‌ها انجام دهند.

آغشته کردن سر انگشتان با ماده‌ای بدمزه و ترجیحا تلخ هم موثر است. هر بار که فرد انگشتش را به سمت دهان ببرد، وقتی با تلخی آن مواجه می‌شود، از این کار صرف‌نظر می‌کند و به مرور همین رفتار می‌تواند تمایل او را به ناخن جویدن کمتر کند. در این میان، استفاده از لاک ناخن هم می‌تواند تا حد زیادی موثر باشد. کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها هم به این مساله کمک می‌کند و باعث می‌شود فرد کمتر این عادت را تکرار کند. ورزش و فعالیت بدنی و حضور در کلاس‌های ورزشی، یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق که استرس را کاهش می‌دهند هم به جلوگیری از جویدن ناخن ها کمک می‌کند.

نواری را دور مچ دستتان ببندید تا هر وقت تصمیم گرفتید ناخن بجوید، با دیدن آن هوشیار شوید. در نهایت، اگر هیچ‌کدام از این راه‌ها موثر واقع نشدند، حتما به پزشک مراجعه کنید چراکه ممکن است نوعی بیماری‌روانی زمینه‌ای، علت بروز تمام این حالات باشد و نیاز به درمان‌های روان‌شناختی و مصرف دارو داشته باشد.

دارودرمانی در درمان جویدن ناخنتنها راه‌حل ممکن نیست. داروهایی که برای بهبود این حالت مورد استفاده قرار می‌گیرند، بلافاصله تاثیر نمی‌گذارند بلکه تا زمان اثربخشی تقریبا چند هفته زمان نیاز است. همچنین، داروهای تجویزی به طور کامل مشکل را برطرف نمی‌کنند و تنها بین 60 تا 70 درصد اختلال را حل می‌کنند. بیشتر داروهایی که پزشکان برای بهبود جویدن ناخن به بیماران تجویز می‌کنند، مشابه داروهایی است که در بعضی بیماری‌های روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و گاهی این موضوع باعث می‌شود افراد از مصرف داروها امتناع کنند.

ولی به این نکته توجه کنید که پزشک طبق شرایط بیمار، برایش دارو تجویز می‌کند و اطمینان به روش درمانی پزشک یکی از رموز تأثیرگذاری داروهاست.

منبع: جام جم آنلاین